Giải Quyết Tranh Chấp Thừa Kế Nhà Đất Không Sổ, Không Giấy Tờ

Các tranh chấp nhà đất không có sổ đỏ, giấy tờ hợp pháp khác đều rất phức tạp vì những khó khăn trong việc chứng minh quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp đối với nhà đất. Khi có tài sản nhà đất chết, các tranh chấp nhà do thừa kế này phải giải quyết như thế nào? Trong phạm vi bài viết, chúng tôi sẽ làm rõ về vấn đề này.

Đất không có sổ đỏ hay các giấy tờ khác
Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (còn gọi là SỔ ĐỎ) là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của chủ thể sử dụng đất.
Ngoài sổ đỏ, các loại giấy tờ khác thể hiện quyền sử dụng hợp pháp của người sử dụng đất được quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013, bao gồm:

Những giấy tờ về quyền được sử dụng đất trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 do cơ quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong Sổ đăng ký ruộng đất, Sổ địa chính trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;
Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa, nhà tình thương gắn liền với đất;
Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;
Giấy tờ thanh lý, hóa giá nhà ở gắn liền với đất ở; giấy tờ mua nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật.
Theo đó thì đất không sổ, không giấy tờ là đất không có sổ đỏ và các giấy tờ nêu trên.


Giải quyết tranh chấp thừa kế nhà đất không sổ, không giấy tờ
Thông thường, khi phát sinh tranh chấp về thừa kế nhà đất không sổ đỏ, không giấy tờ, các bên cần ưu tiên thỏa thuận để giải quyết tranh chấp. Nếu không thể tự thỏa thuận để giải quyết tranh chấp các bên có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết.

Xác định thẩm quyền của Tòa án: Vì tranh chấp thừa kế nhà đất không sổ đỏ, giấy tờ là tranh chấp dân sự thuộc thẩm quyền của Tòa án theo (Khoản 5 Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015). Ngoài ra, Tòa án cấp huyện nơi nhà đất tọa lạc có thẩm quyền giải quyết tranh chấp này.
Sau khi xác định Tòa án có thẩm quyền, người khởi kiện gửi hồ sơ khởi kiện gồm và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Tòa án. Mẫu đơn khởi kiện phải tuân thủ các quy định về hình thức theo quy định của pháp luật. Xem thêm: Mẫu đơn khởi kiện vụ án dân sự.
Tòa án có trách nhiệm cấp ngay người khởi kiện giấy xác nhận đã nhận đơn. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện. Thẩm phán phải thông báo ngay cho người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí nếu vụ án đủ điều kiện được thụ lý.
Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được giấy báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng án phí, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.
Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán giải quyết vụ án.
Sau khi thụ lý, Tòa án sẽ có khoảng thời gian là 04 tháng để chuẩn bị xét xử. Trong giai đoạn này, Tòa án sẽ mời các bên lên thực hiện thủ tục hòa giải, phiên họp kiểm tra việc tiếp cận công khai chứng cứ, xem xét, thẩm định tại chỗ…Hết thời gian trên, Thẩm phán có thể ra quyết định đưa vụ án ra xét xử theo quy định của pháp luật.